Testosteron ne işe yarar?

Testosteron yoksunluğu hayati bir öneme sahip olmasa da bu hormonun varlığı erkek özelliklerinin gelişimi ve fonksiyonu için şarttır. Testosteron etkinliğini daha anne karnında göstermeye başlar. Anne karnında erkek özelliklerinin oluşmasına katkıda bulunur. Sonra ergenlik döneminde de ikincil seks özelliklerinin gelişimini sağlar. 

Androjenler vücutta kıllanmayı, ses kalınlaşmasını, sebum üretimini, kas kütlesinde artışı ve kan yapımını tetikler.  Testosteron genel sağlığı, fiziksel ve zihinsel performansı etkiler. Aynı zamanda bu hormon duygusal durum ve motivasyon için de önemlidir. Testosteron eksikliği görülen erkeklerde depresyon ve motivasyon güçlüğüne sık rastlanıyor.  Testosteronun cinsel davranış ve aktivite üzerinde önemli etkileri var. Cinsel istek, fanteziler, gece ereksiyonları, cinsel aktivite kadar orgazm ve ejakülasyonun sıklığı da androjenler tarafından yönetiliyor. 

Testosteron eksikliği neden olur?

Testiste testosteron üretimi azalabilir veya testis dışı nedenlerle azalabilir. Testislerde testosteron üretimindeki azalmayı inmemiş testis vakalarında, testis travmalarında hatta komplike olmuş kabakulak vakalarında görüyoruz. Kısaca testis dokusunu azaltacak tüm durumlarda testosteron üretimi azalır. Ancak özellikle yaşla birlikte testislerde testosteron üretiminde yaşla birlikte bir düşüş olur. Bu durumda andropoz dediğimiz bir klinik duruma yol açar.  Bir de beyindeki hormon denetimi yapan hipofizden kaynaklanan bazı durumlarda hormon üretimi bastırılabilir. Kilo fazlalığı, kötü beslenme ve bel çevresi kalınlığı gibi risk faktörleri de testosteron seviyelerini azaltır. 

Testosteron eksikliğinin sonuçları nedir?

Eğer fetal gelişim sırasında vücut yeterli testosteron üretmezse vücudun dışındaki cinsel organların büyümesinde sorunlar ortaya çıkar. Ergenlik sırasında bu durum oluşursa büyüme ve gelişmeyi yavaşlatabilir. Genel olarak kas kütlesi gelişiminde azalma, ses kalınlaşmasının olmaması, vücut kıllarında azlık, meni hacminde azalma veya meninin hiç olmaması, penis ve testislerde hacim eksikliği, memelerde büyüme (jinekomasti) gibi şikayetler olur.  Yetişkinlik döneminde oluşursa andropoz denilen durum gelişir.
 
Testosteron eksikliği nasıl anlaşılır?

Testosteron pulsatil olarak salgılanan bir hormon olduğundan sabah saatlerinde aç karnına herhangi bir laboratuvara gidip kan vermek yeterli. Bu şekilde toplam ve serbest testosteronlar ölçülür. Cinsellikle ilgili kısım araştırılırken seks hormonunu bağlayan globulin de ölçülür. Bir ürolog bu verileri rahatlıkla yorumlayabilir yani hastaya testosteron oranının yüksek ya da düşük olduğunu söyleyebilir.

Testosteron takviyesi ne kadar süre yapılır?

Testosteron hormon eksikliği tespit etmişsek bunu dışardan takviye etmek mümkündür. Hormon takviyelerinin bu konuda deneyimli bir uzman tarafından dikkatle yapılması ve düzenli aralıklarla kan seviyelerinin kontrol edilmesi gerekir.  Hormon takviyelerinde biz aylık olarak kontrolleri öneriyoruz. Özellikle erkeklerde hormon seviyelerinin yanında iki ayda bir PSA yani prostat spesifik antijen miktarına bakıyoruz. 

Hormon tedavileri bu aylık kontrollere göre devam eder ve hormon eksikliği giderildiğinde tedavi tamamlanmış olur. Ancak cinsel sorunlar devam ediyorsa diğer risk faktörlerine bakılır. Ancak unutulmaması gereken şu ki isteksizliği yaratan diğer alanların, kişiye ve ilişkiye ait diğer sorunların dikkatle incelenmesi gerekir.  Çoğu zaman hormon eksikliğine bağlı cinsel isteksizlik yaşayanlarda diğer faktörleri de görüyoruz. Hayat tarzı da hormonlarda önemlidir.  Kilo fazlalığı, beslenme bozukluğu, hareketsizlik de hormon dengelerini bozabilir. 

Testosteronun hapı var mı?

Testosteron seviyesinin düşüklüğü için destek preperatları verilebilir. Eskiden bu ilaçlar zor kullanılıyordu şimdi tablet, jel ya da iğne şeklinde, kullanımı çok kolay. Ancak mutlaka doktor kontrolünde alınmalı. Testosteron çok da masum değil, PSA seviyelerine bakılmadan verilemez.

Testosteron aldatmayı tetikler mi?

Cinsel arzuyu kontrol eden hormonların yanında aldatma duygusu kişinin sosyo-kültürel durumu, duygusal ve düşüncesel yapısı, karakterine de bağlıdır. Ancak son dönemde evlilik dışı yaşama olasılığı ve hormonların ilişkisini araştıran yeni bir çalışmaya göre aldatmayla hormon seviyelerinin ilgisi olduğu gösterildi. Bu çalışmaya göre testis hacmi, total testosteron seviyeleri, penise giden kan akımı arttıkça erkeklerde aldatma olasılığı da artıyor. Diğer faktörlere bakarsak eşiyle ilişki problemleri yaşayan, ailede sorunları olan, eşi cinsel problem yaşayanlarda da bu olasılık sıklaşıyor. İşinde stres yaşayan, genel olarak kendini mutsuz hissedenlerde de durum aynı.  Görüldüğü gibi aldatma hissini hormonlar kadar kişisel, ilişkiye ait diğer faktörler de etkiliyor. Aile Sağlığı Araştırma Derneği olarak yaptığımız araştırmalarda cinsel sorunlar konusunda konuşmamanın da aldatma seviyelerini etkileyebileceğini görüyoruz.  Evliliklerinde cinsel sorun yaşayan çiftler cinsel sorunları hakkında birbirleriyle konuşmak yerine çözümü dışarıda, yeni ilişkilerde arayabiliyor. 

Testosteron eksikliğinde performans ilaçları işe yarar mı?

Hormon eksikliğinden dolayı erkek isteksizlik yaşar. İstek olmadığında damardan sertleşmeyi sağlayan bazı maddeler örneğin nitrik oksit salgılanamaz ve bu durumda sertleşme problemi de oluşur.  Bu durumda hormon takviye edildiğinde istek geri geldiğinden sertleşme de geri gelir.  Bu nedenle erkekte cinsel isteksizliğe bağlı sertleşme kaybı varsa ve hormonları düşükse önce hormon takviyesi düşünürüz.  Ama sertleşme hala geri gelmemişse alta yatan diğer damarsal, sinirsel, yapısal sorunları, diyabet-kalp-damar hastalıkları gibi sağlık sorunlarını, kullanılan ilaçları, psikolojik yapıyı, hayat tarzını inceleyerek sertleşme sorununa neyin yol açtığını araştırırız.  Sonra bu tip ilaçlardan veya sertleşme tedavisinde kullanılan diğer yöntemlerden yararlanırız. 

Testosteronu düşük ve yüksek erkeklerin farkları nedir?

Testosteronu yüksek erkekte aşırı anormal bir cinsel istek değil ama cinsel arzu tamdır. Testosteronu düşük olan erkekte cinsel istek azalmıştır, kendisini güçsüz ve halsiz hisseder. Konsantrasyon azalmıştır, çabuk yorulur. Depresif hisler içinde olabilir. Sakalın, bıyığın kuvvetinin azalması, vücut kıllarının dökülmeye başlaması düşük testosteron belirtisidir.

Cinsel ilişki testosteronu etkiler mi?

Cinsel aktivite de testosteron seviyesini yükseltir. Seksüel aktif insanlarda testosteron yüksek olur. İlişki aralıkları uzadığında diğerlerine göre düşer.